اثر آبیاری با پساب شهری شهرکرد بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، رشد و عملکرد گیاه لوبیا قرمز

امروزه استفاده از پساب ها برای آبیاری در بسیاری از کشورها به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک متداول و رو به افزایش است. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر آبیاری با پساب شهری شهرکرد بر برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک و رشد و عملکرد گیاه لوبیا قرمز به صورت آزمایش گلدانی بر اساس فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 3 تکرار و 20 تیمار اجرا گردید. تیمارها عبارت بودند از: (1) آبیاری با آب چاه، (2) آبیاری با پساب شهری، (3) 25% پساب شهری + 75% آب چاه، (4) 50% پساب شهری + 50% آب چاه، (5) 75% پساب شهری + 25% آب چاه، (6) آبیاری با آب چاه + کود، (7) آبیاری با پساب شهری + کود، (8) 25% پساب شهری + 75% آب چاه + کود، (9) 50% پساب شهری + 50% آب چاه + کود، (10) 75% پساب شهری + 25% آب چاه + کود. که این سطوح آبیاری در 2 بافت خاک لوم رسی و لوم رسی شنی اعمال شد. جهت آماده نمودن گلدان ها (با ابعاد، قطر 26 و ارتفاع 24 سانتی متر) برای ایجاد شرایط مناسب از نظر زهکشی و تهویه، کف هر گلدان تا ارتفاع 2 سانتیمتر سنگریزه ریخته شد. سپس گلدان های 6 کیلوگرمی با خاک عبور داده شده از الک 6 میلی متری پر گردید. عناصر غذایی مورد استفاده در تیمارهایی که کود به همراه دارند بر حسب میلی گرم بر کیلوگرم خاک گلدان عبارتند از: نیتروژن؛ 20 (از منبع اوره)، فسفر؛ 100 (از منبع سوپرفسفات تریپل)، پتاسیم؛ 100 (از منبع سولفات پتاسیم)، آهن؛ 5 (از منبع سکوسترین آهن 138)، روی؛ 5 (از منبع سولفات روی) به تیمارهای کودی اضافه شد. سپس 5 عدد بذر لوبیا در هر گلدان کاشته شد و تا مرحله استقرار گیاه، تمامی گلدان ها با آب چاه آبیاری گردید. در این مرحله 2 بوته از گیاه لوبیا را حذف کرده و 3 بوته دیگر تا پایان فصل رشد نگه داشته شد. آبیاری با پساب سبب کاهش معنی دار هدایت آبی اشباع خاک، در تیمارهای آزمایشی شد، به طوری که بیشترین مقدار (72/9) در تیمار آبیاری با آب چاه و کمترین مقدار آن (68/4) در تیمار آبیاری با پساب کامل مشاهده گردید در حالی که نسبت به خاک های پیش از آزمایش هدایت آبی اشباع افزایش یافت. همچنین مقدار جرم ویژه ظاهری خاک در کلیه تیمارها افزایشی معنی داری نشان داد. بیشترین مقدار آن (32/1) در تیمار آبیاری با پساب کامل و کمترین مقدار آن (19/1) در تیمار آبیاری با آب چاه بود. مقدار پ هاش (ph) خاک تحت آبیاری با نسبت های مختلف پساب کاهش اندکی یافت در حالی که سبب افزایش معنی دار هدایت الکتریکی خاک شد. ماده آلی خاک نیز پس از کاربرد پساب در کلیه تیمارها بدون تغییر باقی ماند. با افزایش نسبت پساب در آب آبیاری غلظت فسفر و پتاسیم و سدیم قابل استفاده در خاک افزایش معنی دار نشان داد. در حالی که تغییر معنی داری در کلسیم و منیزیم قابل استفاده مشاهده نگردید. در نتیجه استفاده از پساب شهری حداکثر ارتفاع (05/11)، وزن خشک اندام هوایی (78/6) و وزن دانه (81/1) در تیمار w3 آبیاری با پساب مشاهده شد. در حالی که تعداد برگ و قطر ساقه در تمامی تیمارهای پساب افزایش اندکی نشان داد.